کلاس‌های درس در یک دسته‌بندی کلی یا شاداب و مخاطب‌پذیرند یا کسل‌کننده و مخاطب گریز یا معمولی و عادی.
جّو روانی و عاطفی کلاس درس تا حدود زیادی به وضیعت روحی و روانی معلم بستگی دارد.وقتی معلم با روحیه ی شاد و با نشاط وارد کلاس شود ،دانش اموزان از مصاحبت و در کنار او بودن لذت خواهند برد،زیرا نخستین قدم برای ایجاد شادی و نشاط در کلاس , حالات ظاهری و چهره ی معلم است.برخی از معلمان تصور می کنند اگر همیشه عبوس باشند و اخم کنند ، شاگردان از آنها حساب می برند و می ترسند، در حالی که تحقیقات انجام شده نتیجه ی دیگری را نشان می دهد.
اگر میخواهیم که کلاس درس با نشاط و فعالی داشته باشیم اول از همه باید برای آن برنامه داشته باشیم برنامه ریزی به معلم برای رسیدن به نتیجه ی مطلوب کمک میکند.مثلا هر جلسه یا در آغاز هر هفته ای فعالیت هایی که در آن روز یا هفته میخواهیم انجام دهیم را یادداشت کنیم که این کار، هم باعث ذخیره ی فعالیت ها و هم اینکه معلم میداند که چه کارهایی را میخواهد انجام دهد و دانش آموز هم از قبل خود را برای یادگیری و فعالیت های کلاس آماده میکند.
اگر جمله کارهایی که میتوانیم برای داشتن یک کلاس شاداب انجام دهیم این است که:
-ورزش صبحگاهی در شروع فعالیت اموزشی می تواند عامل مهمی در کسب امادگی های جسمانی و ایجاد نشاط و شادابی و تامین سلامت جسم و روح دانش اموزان باشد.
– تنوع در کیفیت صدا ، نحوه ی بیان، تن صدا و سرعت گفتار معلم در کلاس که بیانگر نشاط و سرزندگی معلم است در کلاس مهم است .
– میتوانیم قبل از تدریس درس جدید ، خلاصه مطلب قبلی را با همکاری دانش آموزان در کلاس بگوییم و آنها را به درس جدید که میخواهیم بگوییم هم ربط دهیم.این کار به دانش آموزانی که حتی دروس قبل را مطالعه نکرده اند اجازه می دهد مطالب را به یاد آورند و در یادگیری مطالب جدید انگیزه پیدا کنند.
– برای پرسش از دانش آموزان اجبار نکنیم که پای تخته سرپا و روبروی دانش آموزان بیاستد ، می توان برای آنهایی که خیلی اضطراب دارند ، یک صندلی روبروی میز معلم بگذاریم تا دانش آموزانی که مایل هستند روی آن نشسته و با حالت شبیه به مصاحبه به درس پاسخ دهند ( با اجرای این روش ، همه دانش آموزان ، خصوصا شاگردان مضطرب ، تمایل نشان داده و نمرات مطلوبی کسب می کنند)
-شوخ طبعی و خوش رویی معلم البته نه شوخی ای که موجب استهزای دانش اموزان شود و حرمت و شخصیت انان را خدشه دار کند دانش آموزان را در جریان کلاس شاد و فعال میکند.
– ایجاد مثبت نگری در دانش آموزان ،مثلا
یک ساعت مشخص را در برنامه هفتگی خود با این عنوان بگذاریم که از انجام چه کاری لذت می برید؟ آن را انجام دهید. از بچه ها بخواهیم در این ساعت هر فعالیتی را که دوست دارند انجام دهند. دوست دارند نقاشی بکشند، درس بخوانند، کار دستی درست کنند، نمایش بدهند، دیکته بنویسند یا آواز بخوانند؟ بعد احساس آنها را بپرسیم که چه قدر از این کارها لذت می برند؟
– اگر در دانش آموزان علایم خستگی و حواس پرتی را مشاهده کردیم ، جریان تدریس یا پرسش را قطع کنیم و به آنها اجازه دهیم که از جای خود بلند شوند ، کشش عضلانی داشته ، نفسی بکشند و دقایقی کوتاه آزاد باشند.
-میتوانیم از دانش آموزانمان روز و ماه و تولدشان را بپرسیم، تولد هر یک از دانش آموزان برای خود و خانواده و حتی دوستان او یکی از مهم ترین اتفاق هاست. ما می توانیم به مناسبت تولد هر یک از شاگردانمان یک کارت تبریک خیلی ساده از قبل در کلاس درست کنیم و به او هدیه دهیم و برای آنها که در تابستان متولد شده اند و زمان تعطیلی مدرسه است کارت را به آدرسشان ثبت کنیم، و یا در کلاس جشن کوچکی برای بچه ها به مناسبت تولدشان بگیریم، این جشن می تواند ساده و اندیشمند باشد. در این جشن می توانیم در مورد تولد، به دنیا آمدن یک انسان، آینده، شغل، رشته تحصیلی صحبت کنیم.
کارهایی از این جمله مثال ها زیاد است و ما میتوانیم با به کار بردن آنها کلاس درسی مطلوب و فعال داشته باشیم
(به امید روزی که مدارس واقعا خانه ی دوم دانش آموز باشد نه زندانی برای حبس آنها و نابودی خلاقیت هایشان)
با شنیدن نام " برنامه " یا " طرح درس " یا " طرحی برای مدیریت کلاس" ، اذهان به سراغ چندین صفحه کاغذ می رود که در آن با دقیقه و ثانیه ، ریز فعالیتها نوشته شده و به عبارتی ، معلم را در چهار چوب مقرراتی ، محصور می کند ، (و به این دلیل خیلی ها حتی در مورد آن هم صحبت نمی کنند) اما مقصود از داشتن برنامه ، ااما" با ثبت آن ( و چیزی شبیه به طرح درس معرفی شده در کتب روش تدریس ) ، یکسان نیست . داشتن برنامه برای هر کاری لازم است اگر خواهان یک عمل موفقیت آمیز هستیم باید برای آن برنامه داشته باشیم . خود بنده به شخصه با مکتوب کردن برنامه خیلی موافق نیستم هر چند که نوشتن خود باعث ذخیره ی مطالب می شود اما با تغییراتی که با آن مواجهیم و روبرو بودن با یک عامل انسانی ناشناخته ممکن است که این برنامه ها منسوخ شده و روشهای جدیدی جایگزین آن شود و دیگر اینکه ممکن است جلوی خلاقیت معلم گرفته شود و او را از دست یابی به یک روش نو و جدید بازدارد البته این به این معنا نیست که نوشتن خلاقیت را کور می کند بلکه ممکن است روند دست یای به آن را کند کند و معلم به خاطر زحمت نوشتن حتی راغب به تلاش برای فکر کردن به روشهای بهتر نباشد . و از آنجا که هر فردی ویژگیهای رفتاری خاص خود را دارد (ممکن است فردی نوشتن را راحت تر بداند در صورتی که فردی دیگر فقط فکر کردن را دوست داشته باشد و عمل کردن به ایده ) لذا این امر را به شما واگذار می کنم ولی این به این معنا نیست که برنامه ریزی نکنیم بلکه همان برنامه ریزی برای رسیدن به کیفیت مطلوب و هدف متعالی است . امیدوارم تجربیات این بنده ی حقیر مورد توجه و استفاده ی شما واقع شود.
چگونه کلاس جذاب تری داشته باشیم ؟ - هر معلمی با بالا رفتن تجربه اش پی خواهد برد که باید به برخی کارهای ضروری در کلاس درس توجه نماید ، بعضی اعمال را نباید انجام دهد، و خود را در کلاس برای دقایقی به جای شاگردان فرض نماید . تجربه نشان داده معلمانی که در کلاس درس فعالیت و تحرک بیشتری داشته ، به شغل خود علاقه و عشق می ورزند ، هدف های متنوعی دارند ، درگیری ها و جنگ اعصاب کمتری داشته باشند ، دیر تر از دیگران فرسوده و شکسته خواهند شد و همیشه به عنوان فردی شاداب و با نشاط و موفق در شغل خود نزد دیگران شناخته شده اند . در زیر به صورت خلاصه ، کارهایی که معمولا" در کلاس درس باعث جلب توجه دانش آموزان ، علاقمندی به درس و معلم و نشاط آنان میشود و برگفته از تجارب شخصی است ، ذکر می گردد .
1- فضاي آموزشي مدرسه خوب ( كلاس درس ) متناسب با سن و پايه تحصيلي دانش آموزان محرك و جذاب باشد .
2- مدرسه خوب داراي محيطي زيبا و با طرا وت و نشا ط آور است .
3 – درمدرسه خوب ابعاد كلاسها و صندليها استاندارد و متناسب با سن دانش آموزان مي باشد .
4- فضاي فرهنگي ، هنري و فن آوري براي رفع نيازهاي علمي و تحقيقي دانش آموزا ن مهيا مي باشد .
5- مدرسه خوب به شكوفايي استعداد و توانايي جسمي دانش آموزا ن اهتمام دارد و در جهت تامين فضا و امكانات ورزشي كوشا مي باشد .
6- در مدرسه خوب فضاي نمازخانه رغبت انگيز ، سالن ها وسيع وتميز ، سرويهاي بهداشتي تميز و استاندارد مي باشد .
7– در مدرسه خوب مكا ن نشستن راحت بوده سيستمهاي گرما يي و برودتي مناسب و كلاس ها به دور از سر و صد ا و داراي نوركا في مي باشند.
8- در و ديوار و حياط و رنگ مدرسه خوب ، داراي پيام آموزشي و تربيتي هستند .
9- در مدرسه خوب با تامين سرويس اياب و ذهاب به سلامت جسمي دانش آموزا ن توجه كافي ميشود
11- مدرسه خوب به بهداشت روحي دانش آموزان توجه كافي دارد و با ايجاد كتابخانه ، آزمايشگاه ، اتاق خلاقيت و سالن سمعي و بصري در جهت تامين آن مي كوشد .
12 - مدرسه خوب داراي امكانات آموزشي و آزمايشگاهي از قبيل رسانه هاي ديداري و شنيداري، تجهيزات آزمايشگاهي و . مي باشد .
13- محيط آموزشي گوياي معماري ايراني و اسلامي و داراي پيام فرهنگي هنري است .
و .
دانش آموزا ن در كارهاي گروهي و فعا ليتهاي آموزشي ـ تربيتي مثل شوراي دانش آموزي ،اقامه نماز، انجمن علمي و . باعلاقه شركت دارند.
معلمين و همه افرادي كه با دانش آموز سر و كار دارند از سواد كافي برخوردارند و با مسايل تعليم و تربيت و روانشناسي آشنايي دارند.
كارهاي مدرسه خوب تقسيم شده و هريك از افراد نسبت به نقشي كه در آن دارند هم توانايي لازم و هم آشنايي كامل دارند .
مدير و دبيرا ن مدرسه خوب با فرايند ياد دهي - يادگيري و روانشناسي تربيتي آشنايي دارند .
دانش آموزان در امور مختلف مشاركت دارند و نسبت به آنچه كه در آموزشگاه مي گذرد احساس مسئوليت مي نما يند.
تعا مل مناسبي بين عو امل آموزشگاه و دانش آموز ان و اوليا ء برقرار است .
شوراي دبيرا ن فعال بوده و در اين شورا مسائل گذشته و روز و برنامه هاي آينده به بحث و بررسي گذاشته مي شو د .مدرسه خوب با اداره آموزش و پرورش و ساير سازمانها ارتباط موثر و مطلوبي دارد .
- در مدرسه خوب فعاليت ها و اقدامات هدفمند است و درتما م فعاليت ها نظم و انضبا ط حا كم است .
- نظام مشاوره اي مدرسه خوب ، كارا و اثربخش است .
- مدرسه خوب دانش آموز را با مهارتهاي زندگي آشنا كرده به نحوي كه پس از اتمام هر دوره تحصيلي به راحتي مي تواند وارد جامعه شود .
- در مدرسه خوب ، ميراث فرهنگي ، وطن دوستي ، احترام به نياكان و تاريخ و پرچم و . گرامي داشته مي شو د .
- مجموعه امورمدرسه خوب با سازماندهي مناسب مدير هماهنگ است .
عصری که ما در آن زندگی می کنیم به کلی متفاوت از زمان های گذشته است پدیده های جدید متنوع و به هم پیچیده آن چنان فراوان و نو به نو شده اند که دانایی ها، توانایی ها و امکانات را اجتناب ناپذیر می کند.
البته این دانستنی ها و مهارت ها باید قادر باشند امنیت روانی و احساس زیبایی دوستی را در مواجهه با مشکلات زندگی تضمین کند. در روند استفاده از امکانات در راه مقابله منطقی و فراگیر مسایل دنیای جدید به خصوص نگرش های جوانان باید از اصول بهداشت روانی استفاده نمود، چرا که نوجوانان ما نیازمند فضای شاد برای شاداب زیستن هستند.
در شرایطی که اکثر منازل در مناطق شهری تبدیل به آپارتمان های کوچک و تاریک و به دور از فضاهای بازی و حرکتی برای کودکان است حداقل کاری که می توان در تأمین بهداشت جسمی و روحی آنان داشته باشیم ایجاد فضای مفرح و شادی بخش در مدرسه است چرا که دانش آموزان چندین ساعت از روز را در مدرسه می گذرانند و اگر فضاسازی مناسبی در مدارس انجام شود مسلماً به شاد زیستن فرزندان خود کمک بسیار مهمی خواهیم کرد.
در تبیین موضوع شاداب سازی را از ابعاد مختلف می توان بررسی نمود چرا که در ابتدا شاداب کردن محیط مدرسه در کلا م به ایجاد فضای مناسب و فضاسازی ظاهری منتج می شود. لیکن با نگاهی دقیق تر باید عنوان کرد که شاداب نمودن فقط جنبه ظاهری ندارد چون داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد و در واقع شاداب سازی را در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست و جو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن ها مطمئنا می توانیم روح و روان و جسم و جان نوجوان را شاد کنیم چرا که نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان ایجاد رضایت از زندگی است که باید در تمام ابعاد وجودش رخنه کند
در تبیین موضوع شاداب سازی را از ابعاد مختلف می توان بررسی نمود چرا که در ابتدا شاداب کردن محیط مدرسه در کلا م به ایجاد فضای مناسب و فضاسازی ظاهری منتج می شود. لیکن با نگاهی دقیق تر باید عنوان کرد که شاداب نمودن فقط جنبه ظاهری ندارد چون داشتن بهداشت روانی سالم نیازمند رعایت اصولی است که هم جنبه مادی و هم جنبه معنوی دارد و در واقع شاداب سازی را در ابعاد ظاهری و ابعاد معنوی جست و جو کرد که هر یک از این موارد شامل بررسی موضوعات و مواردی مهم است که با در نظر گرفتن آن ها مطمئنا می توانیم روح و روان و جسم و جان نوجوان را شاد کنیم چرا که نوجوان باید ابتدا از درون وجودش احساس شادمانی داشته باشد و این احساس شادمانی همان ایجاد رضایت از زندگی است که باید در تمام ابعاد وجودش رخنه کند
برای بهره گیری مناسب از شرایط و امکانات برای ظهور استعدادها و خلاقیت های نوجوانان باید تحولات جدی در نگرش مدیران و مسوولان نظام آموزش و پرورش ایجاد کرد چرا که در تعریف مدیریت به عنوان یک رشته علمی فرایند به کارگیری موثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه ریزی و سازماندهی – بسیج منابع و امکانات و هدایت و کنترل است
احترام به خود: به جنبه های خوب و مثبت خود بیشتر توجه می کنند و محدودیت هایشان را می پذیرند.
خوش بینی: افراد سرخوش به جنبه های روشن و مثبت حوادث نگاه می کنند و انتظار دارند نتیجه کار خوب باشد و هر گاه چنین نشود، آنان شکست و ناکامی خود را امری کوچک و گذرا تلقی می کنند و می کوشند راه حل تازه و بهتری برای مشکل خود بیابید.
درباره این سایت